Dzieje sceniczne Witkacego to ważny rozdział historii teatru w okresie PRL-u. Rozpoczyna je Mątwa w Teatrze Cricot 2 Tadeusza Kantora (12 maja 1956), a zamyka inscenizacja sztuki ONI w marcu 1989. Odbyło się ponad sto premier w teatrach dramatycznych, muzycznych, lalkowych, eksperymentalnych, studenckich, amatorskich, szkolnych oraz radiowych i w teatrze telewizji. Autor omawia je w porządku chronologicznym, opisując lub rekonstruując ich kształt sceniczny. Witkacy okazał się trudnym wyzwaniem dla teatru i o to, jak grać jego sztuki, spierali się krytycy, a odpowiedzi szukali najwybitniejsi twórcy: Erwin Axer, Jerzy Grzegorzewski, Zygmunt Hübner, Jerzy Jarocki, Krystian Lupa, Maciej Prus, Krzysztof Pankiewicz, Józef Szajna i inni. Nie tylko to było powodem atrakcyjności dramaturgii Witkacego, ale przede wszystkim zawarta w niej wizja społeczeństwa zunifikowanego, która łatwo dawała się aktualizować jako krytyka panującego w Polsce po roku 1945 systemu społeczno-politycznego. Czy udało się znaleźć „styl Witkiewiczowski”? Co to znaczy, że Witkacy został „przeszajnowany”? Kiedy koń zamawiający whisky w barze jest śmieszny? Jak się zostaje klasykiem? Jaki wpływ miała cenzura na repertuar teatrów w Polsce? Co się musi zdarzyć, aby awangardowe dzieło stało się „przebojem” stanu wojennego? Czy Witkacy odniósł sukces, czy był tylko modny? Na te i inne pytania odpowiada książka Piotra Rudzkiego.

UWAGA: ostatnie egzemplarze, posiadają uszkodzony grzbiet okładki.

Wprowadzenie

O przedwojennych inscenizacjach sztuk Witkacego w Polsce słów kilka

Część I. Pierwsze powojenne inscenizacje (1956–1963)

• Witkacy Tadeusza Kantora
• Początek — Mątwa
• W małym dworku
• Wariat i zakonnica
• Kurka Wodna
• Koniec — Nadobnisie i koczkodany
• Wariat i zakonnica w małym dworku
• Szewcy zawieszeni
• W małym dworku oraz Wariat i zakonnica w Teatrze Dramatycznym w Warszawie
• W małym dworku w Bydgoszczy
• W małym dworku, Szewcy oraz Wariat i zakonnica w teatrach propozycji i na scenach studenckich
• W małym dworku na scenie amatorskiej w Lublinie
• W małym dworku w Koszalinie
• Prapremiera ONYCH w Akademickim Teatrze Prób „Centon”

Część II. Trudna stabilizacja (1964–1970)

• Witkacy Jerzego Jarockiego
• Prapremierowa inscenizacja Matki
• Szewcy
• Matka w Czystej Formie Jarockiego
• Teraz oni
• Kurka Wodna w Teatrze Narodowym
• ONI Franciszka Starowieyskiego
• Szewcy Włodzimierza Hermana w Teatrze Kalambur
• Prapremiera Szalonej lokomotywy w Teatrze 38
• Mister Price w Katowicach
• Prapremiera Sonaty Belzebuba w Białymstoku
• Mątwa i Wścieklica zamiast Szewców w Narodowym
• Wścieklica w Teatrze Wybrzeże
• Wrocławscy ONI w Warszawie
• Prapremiera Gyubala Wahazara w Poznaniu
• Wścieklica z Zabawą Sławomira Mrożka w objeździe
• Sonata Belzebuba w Łodzi
• Prapremiera Nadobniś i koczkodanów w Studenckim Teatrze IWG
• ONI — Nowe Wyzwolenie Józefa Szajny
• Prapremiera Bezimiennego dzieła w Krakowie
• Wahazar w Kalamburze, Wahazar w Narodowym, Bezimienne dzieło w Teatrze Wybrzeże — inscenizacje zatrzymane przez cenzurę
• Pragmatyści — W małym dworku Krzysztofa Pankiewicza
• Sonata Belzebuba Włodzimierza Hermana
• W małym dworku Krystyny Meissner
• Sonata Belzebuba Wandy Laskowskiej
• Witkacy Jerzego Grzegorzewskiego
• Demoniczny nadkabaret
• Szewcy w bielach i szarościach
• Witkacy Macieja Prusa
• Jan Maciej Karol Wścieklica
• Szewcy w Kaliszu
• Szewcy w Warszawie
• Gyubal Wahazar
• Szewcy w PWST w Krakowie
• Między matkami
• Matka Tadeusza Minca
• Nowe Wyzwolenie z Pelikanem Augusta Strindberga we Wrocławiu
• W małym dworku Zygmunta Hübnera w Teatrze Telewizji
• Sonata Belzebuba w Rzeszowie
• Psychologiczna Matka Erwina Axera
• Matka Waldemara Krygiera

Część III. Dramatopisarz na usługach (1971–1981)

• Festiwal Szewców
• Szewcy Wojciecha Boratyńskiego w Bielsku-Białej
• Szewcy Stanisława Wieszczyckiego w Białymstoku
• Szewcy w Szczecinie
• Szewcy Stanisława Wieszczyckiego w Rzeszowie
• Szewcy Wojciecha Boratyńskiego w Gnieźnie
• Szewcy w Płocku
• Szewcy we Wrocławiu
• Szewcy w Jeleniej Górze
• Szewcy Jacka Bunscha w Wałbrzychu
• Szewcy w Sopocie
• Szewcy ponownie w Szczecinie
• Karuzela z Wścieklicami
• Wścieklica przypomniany
• Wścieklica „à la manière Prus”
• Wścieklica naturalistyczny
• Wścieklica kontrowersyjny
• Wścieklica powtórzony
• Wścieklica realistyczny
• Wścieklica podwojony
• Wścieklica historyczny
• Wścieklica osamotniony
• Wścieklica autorski
• Wścieklica zniechęcony
• Wścieklica Tadeusza Janczara
• Wścieklica jednorazowy
• Wścieklica ze sławojką w tle
• Prapremiera Janulki, córki Fizdejki
• Witkacy Krystiana Lupy
• Nadobnisie i koczkodany w krakowskiej PWST
• Telewizyjny Wariat i zakonnica
• Nadobnisie i koczkodany w Jeleniej Górze
• Pragmatyści
• Bezimienne dzieło albo Teatr ujawnienia
• Prapremiera Macieja Korbowy i Bellatrix albo Teatr Strefy
• Witkiewicz rozrywkowy
• Prapremiera Panny Tutli-Putli
• Szalona lokomotywa w Teatrze STU

Część IV. Końcówka (1982–1989)

• Szewcy na wojnie
• Toruńscy Szewcy Jerzego Krasowskiego, czyli wiatr historii
• Szewcy w wannie, czyli rewia w Katowicach
• Szewcy Jacka Bunscha we Wrocławiu, czyli reaktywacja
• Szewcy w Teatrze Powszechnym w Łodzi, czyli wierność
• Szalony autor Szewców w Lublinie, czyli optymizm
• Warszawscy Szewcy Jerzego Krasowskiego, czyli kabaret
• Szewcy w Opolu, czyli rozbrojenie
• Kurka wodna z tym jubileuszem
• Czas na Gyubala Wahazara
• Prapremiera Niepodległości trójkątów
• Kurka Wodna Andrzeja Markowicza
• Janulka, córka Przegrodzkiego
• Tak zwana ludzkość w obłędzie, czyli ostatni performans

Zakończenie

Spis inscenizacji

Bibliografia

Nota bibliograficzna

Summary

Indeks osób

Spis fotografii

Fotografie