Zarówno badacze mediów masowych, jak i przeciętni ich użytkownicy, kierujący się w komunikacji przede wszystkim zasadą minimalizowania wysiłku, muszą zawsze odwoływać się do elementarnej wiedzy o typach jednostek zawartości mediów oraz prawidłowościach ich użytkowania.

Trudność wyznaczenia granic pomiędzy poszczególnymi przekazami medialnymi czy też ustalenia swoistości typologicznej wypowiedzi złożonych nie oznacza, że należy zrezygnować w naukowej analizie zawartości mediów masowych z podstawowych kategorii typologicznych. Głównym celem niniejszej rozprawy jest wprowadzenie do głównego nurtu refleksji medioznawczej nad zawartością mediów masowych kwestii typologii przekazów medialnych i podejścia genologicznego do tych wypowiedzi. Za kluczowe zadanie genologii medialnej uznano badanie typowości możliwie najszerszego zbioru wypowiedzi w mediach masowych, zatem nie tylko — jak to dotąd czyniono — typowości przekazów stricte dziennikarskich. Rozpatrywanie poszczególnych typów wypowiedzi medialnych winno być też prowadzone wielopoziomowo, z założeniem przydatności rekonstrukcji poziomu prymarnego — abstrakcyjno-kulturowego, na którym należy sytuować prototypy gatunkowe czyli gatunki wypowiedzi.

W niniejszej rozprawie rozważono i zdefiniowano podstawowe pojęcia genologii medialnej: typ wypowiedzi medialnej, gatunek medialny, wypowiedź wielogatunkowa, wypowiedź hybrydowa i pole gatunkowe. Status pojęcia elementarnego tej subdyscypliny medioznawstwa przyznano gatunkowi medialnemu, pojmowanemu jako abstrakcyjny, stosunkowo niezłożony prototyp kulturowy. Uzasadniono także pogląd o nieprzydatności jako pojęć stricte genologicznych: programu, audycji, megagatunku, gatunku mieszanego, gatunku hybrydowego, infotainmentu i formatu.

We wprowadzeniu do analizy genologicznej przybliżono stosunkowo szeroki zestaw podejść do typowości przekazów medialnych, naukowych i nienaukowych; wskazano przy tym, że podejście specjalistów od obrotu produktami medialnymi, nazwane tu ekonomiczno-producenckim, wywiera nadmierny wpływ na współczesne pojmowanie typów wypowiedzi medialnych i ich kategoryzację, także w dyskursie medioznawczym.

Wstęp

Rozdział 1. Podejścia poznawcze do wypowiedzi w mediach masowych

1.1. Wielonurtowość refleksji poznawczej

1.2. Podejście potoczne

1.3. Podejście użytkowo-edukacyjne

1.4. Podejście ekonomiczno-producenckie

1.5. Podejście regulacyjno-formalne

Rozdział 2. Naukowe podejścia analityczne do zawartości i typologii wypowiedzi w mediach masowych

2.1. Wielonurtowość podejść badawczych

2.2. Analiza językowo-stylistyczna

2.3. Analiza komunikacyjno-informacyjna

2.4. Analiza komunikacyjno-dyskursywna

2.5. Analiza ramowa

2.6. Analiza wydarzenia medialnego

2.7. Podejście genologiczne do zawartości mediów masowych. Genologia medialna jako dziedzina badawcza

Rozdział 3. Wypowiedź medialna

3.1. Wypowiedź — jednostka zawartości mediów masowych

3.2. Najogólniejsze przesłanki typowości wypowiedzi medialnych

3.3. Identyfikacja językowa wypowiedzi medialnych, ich typów i gatunków

Rozdział 4. Gatunek wypowiedzi medialnej i dziennikarskiej

4.1. Gatunek medialny — elementarne pojęcie kultury

4.2. Wyznaczniki gatunku medialnego

4.3. Wielogatunkowość wypowiedzi w mediach masowych

4.4. Format a gatunek medialny

Rozdział 5. Kompetencja generyczna dziennikarzy i jej doskonalenie

5.1. Kompetencja generyczna użytkowników mediów masowych

5.2. Dziennikarze — współtwórcy wypowiedzi w mediach masowych

5.3. Konkursy na wypowiedź medialną

Zakończenie

Aneksy

Aneks 1. Telewizyjne kanały tematyczne

Aneks 2. Konkursy na wypowiedzi dziennikarskie

Summary

Bibliografia

Indeks nazwisk

Spis rysunków i tabel