Dyskusja, jaka w naukowym środowisku międzynarodowym toczy się od lat odnośnie poznania istoty i specyfiki stosunków międzynarodowych, skłoniła autorów do przygotowania obszernego podręcznika o współczesnych stosunkach międzynarodowych, odpowiadającego podstawowym funkcjom nauki o stosunkach międzynarodowych, zwłaszcza eksplanacyjnej, ekspertyzowo doradczej i prognostycznej. Autorzy położyli nacisk na: ukazanie możliwie szerokiego spektrum problemów mieszczącycm się w polu, określanym jako "stosunki międzynarodowe"; uwrażliwienie studentów na zasadność naukowego spojrzenia na otaczający ich świat polityki i stosunków międzynarodowych, po to by zrozumieć jego szczególną złożoność i szczególną wartość; stworzenie podstaw dalszych studiów w tym zakresie, kształcenia ekspertów oraz prognostyków w zakresie stosunków międzynarodowych i polityki światowej.

• Wstęp (Teresa Łoś-Nowak)

CZĘŚĆ PIERWSZA - STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE JAKO DYSCYPLINA NAUKOWA

Rozdział I . Stosunki międzynarodowe w perspektywie teoretycznej (Andrzej Dybczyński)

• Stosunki międzynarodowe jako dyscyplina naukowa
• Funkcje nauki o stosunkach międzynarodowych
• Pojęcie i istota teorii stosunków międzynarodowych
• Metody badawcze

Rozdział II . Nurty i paradygmaty w nauce o stosunkach międzynarodowych (Teresa Łoś- Nowak)

• Modele eksplantacji klasycznej
• Społeczność międzynarodowa: neoklasyczny kompromis
• Nurt modernistyczny
•  Postmodernistyczna rewolucja w nauce o stosunkach międzynarodowych
• Strukturalny realizm i neorealizm
•  Neoliberalna pluralistyczna wizja świata
•  Globalizm (neomarksizm)
• Krytyczna teoria post-postmodernistyczna

Rozdział III . Uczestnicy stosunków międzynarodowych (Teresa Łoś-Nowak)

• Pojęcie i atrybuty uczestnika stosunków międzynarodowych
• Charakter uczestnictwa w stosunkach międzynarodowych
• Uczestnicy państwowi
• Państwo jako uczestnik stosunków międzynarodowych. Atrybuty uczestnictwa
• Suwerenność – atrybut państwowości
• Uczestnicy niepaństwowi
• Stolica Apostolska
• Naród – potencjalny czy rzeczywisty uczestnik stosunków międzynarodowych
• Organizacje międzynarodowe – geneza i istota
• Typy i rodzaje organizacji międzynarodowych
• Funkcje organizacji międzynarodowych

Rozdział IV . Polityka zagraniczna (Teresa Łoś-Nowak)

• Pojęcie i istota
• Wyznaczniki polityki zagranicznej
• Interesy i cele w polityce zagranicznej
• Metody i środki realizacji polityki zagranicznej

Rozdział V . System międzynarodowy (Teresa Łoś-Nowak)

• Istota badań systemu międzynarodowego
• Pojęcie systemu międzynarodowego
• System międzynarodowy: problem klasyfikacji
• System międzynarodowy: dylemat zmiany systemu
• System międzynarodowy a współczesne modele ładów międzynarodowych
• Model ładu unipolarnego
• Model ładu multipolarnego
• Mocarstwa i supermocarstwa w systemie międzynarodowym

CZĘŚĆ DRUGA - FORMY PRZEJAWIANIA SIĘ STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH

Rozdział VI . Polityczno-prawne formy organizacyjne stosunków międzynarodowych

• Organy państwa w stosunkach międzynarodowych (Zbigniew Cesarz)
• Pojęcie, geneza, rozwój i funkcje dyplomacji
• Organy państwa w stosunkach międzynarodowych – podział i charakterystyka
• Wewnętrzne organy dyplomacji
• Organy zewnętrzne państwa w stosunkach międzynarodowych
• Prawne regulacje stosunków międzynarodowych (Zbigniew Cesarz) 2.1. Normy międzynarodowe
• Źródła prawa międzynarodowego
• Negocjacje międzynarodowe (Andrzej Dybczyński)
• Reżimy międzynarodowe (Andrzej Dybczyński)
• Sojusze (Andrzej Dybczyński)
• Globalne rządzenie – wizja przyszłości (Andrzej Dybczyński)

Rozdział VII . Patologiczne formy przejawiania się stosunków międzynarodowych

• Zbrojenia, wyścig zbrojeń i rozbrojenie (Andrzej Dybczyński)
• Wojny i konflikty zbrojne w stosunkach międzynarodowych (Zbigniew Cesarz)
• Problem stosowania siły w historii stosunków międzynarodowych
• Pojęcia „wojna” i „konflikt zbrojny”. Przyczyny oraz rodzaje współczesnych konfliktów zbrojnych
• Natężenie, rozmieszczenie, specyfika i skutki współczesnych konfliktów zbrojnych
• Terroryzm międzynarodowy (Bartosz Bolechów)
• Definiowanie zjawiska
• Historia i kontekst
• Terroryzm a współczesny system międzynarodowy – sprzężenie zwrotne
• „Nowy terroryzm” – od dyplomacji koersywnej do wojny
• Transnarodowe struktury terrorystyczne a procesy globalizacyjne
• Konflikty cywilizacyjno-kulturowe (Andrzej Dybczyński)
• Zagrożenia ekologiczno-surowcowe (Zbigniew Cesarz)
• Międzynarodowy wymiar zagrożeń ekologicznych
• Problem zaopatrzenia w surowce jako kwestia bezpieczeństwa międzynarodowego

CZĘŚĆ TRZECIA - STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE W PERSPEKTYWIE ONTOLOGICZNEJ

Rozdział VIII . Unia Europejska jako wspólnota polityczna, ekonomiczna i bezpieczeństwa (Agnieszka Florczak)

• Pojęcie, etapy i płaszczyzny integracji
• Procesy integracyjne na kontynencie europejskim – rys historyczny 3. Od Wspólnot do Unii
• Integracja gospodarcza
• Integracja polityczna
• Istota Unii Europejskiej
• Integracja po Maastricht
• Struktura instytucjonalna Unii Europejskiej
• Sprzeczności systemowe

Rozdział IX . Europa Środkowa (Adriana Dudek)

• Pojęcie Europy Środkowej
• Geneza systemu
• Obszary aktywności
• Wymiar północny
• Rada Państw Morza Bałtyckiego (Council of the Baltic Sea States – CBSS)
• Wymiar południowy
• Inicjatywa Środkowoeuropejska (Central European Initiative – CEI)
• Czarnomorska Współpraca Gospodarcza (Organization of Black Sea Economic Cooperation – BSEC)
• Wymiar wschodni
• Grupa Wyszehradzka (Visegrad Group)
• Ewolucja systemu

Rozdział X . Federacja Rosyjska i Wspólnota Niepodległych Państw (Renata Mazur)

• Federacja Rosyjska – problem sukcesji po ZSRR 1.1. Polityka zagraniczna
• Bezpieczeństwo i rozbrojenie
• Postrzeganie przez Rosję zagrożeń
• Zapewnienie bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej
• Kwestia rozbrojenia w polityce bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej
• WNP: Przejaw i forma instytucjonalizacji współpracy państw obszaru byłego ZSRR

Rozdział XI . System paneuropejski (Agnieszka Florczak)

• Geneza i ewolucja KBWE
• Proces instytucjonalizacji systemu
• Funkcje OBWE
• Pozycja OBWE w systemie międzynarodowym
• Przyszłość OBWE

Rozdział XII . Regionalizm w stosunkach międzynarodowych (Magdalena Sirecka-Wołodko)

• Pojęcie i istota regionalizmu
• Regiony i regionalizacja
• Ewolucja regionalizmu
• Płaszczyzny regionalizacji

Rozdział XIII . Afryka we współczesnych stosunkach międzynarodowych (Andrzej Nowak)

• Afryka w okresie kolonialnym
• Proces dekolonizacji Afryki
• Problemy polityczne współczesnej Afryki
• Problemy rozwoju społeczno-gospodarczego Afryki
• Konflikty zbrojne we współczesnej Afryce
• Procesy integracji w Afryce
• Międzynarodowa pomoc dla Afryki

Rozdział XIV . Region Azji i Pacyfiku w stosunkach międzynarodowych (Arkadiusz Domagała)

• Specyfika i wewnętrzne zróżnicowanie regionu
• Główni gracze i ich strategie
• Problemy pokoju i bezpieczeństwa
• Rozwój gospodarczy w regionie i jego specyfika
• Wspólnota Azji Wschodniej czy Wspólnota Pacyfiku? Problem wartości azjatyckich i rozwoju demokracji w regionie
• Instytucjonalizacja stosunków międzynarodowych w regionie

Rozdział XV . Ameryka Łacińska w stosunkach międzynarodowych

• Ameryka Łacińska po II wojnie światowej: granice i obszar regionu (Marcin Kopij)
• Ameryka Łacińska: trudny okres budowania państwowości (Marcin Kopij)
• Ekonomiczny potencjał i zróżnicowanie w regionie (Marcin Skocz)
• Południowoamerykański „klasyczny” system gospodarczy
• „Stracona dekada” i zręby nowego systemu
• Współczesne uwarunkowania
• 4. Instytucjonalizacja współpracy w regionie (Marcin Kopij)
• Organizacja Państw Amerykańskich
• Integracja ekonomiczno-gospodarcza w regionie
• Instytucjonalizacja bezpieczeństwa w regionie
• Strategie mocarstw regionalnych (Marcin Skocz)
• Przyszłość Ameryki Łacińskiej (Marcin Skocz)

Rozdział XVI . Globalizacja w stosunkach międzynarodowych (Adriana Dudek)

• Pojęcie i istota globalizacji
• Obszary globalizacji
• Globalizacja a problemy globalne
• Globalizacja, integracja, transformacja systemu międzynarodowego
• Paradoksy globalizacji
• Beneficjenci i zmarginalizowani
• Przyszłość państwa narodowego
• Korporacje transnarodowe – nowi aktorzy globalni
• Globalizacja a problem sterowalności ładem międzynarodowym
• Globalizacja, kontrglobalizacja, alterglobalizacja