Siódmy tom rocznika „Góry — Literatura — Kultura” zawiera rozprawy, artykuły i szkice dotyczące problematyki górskiej oscylujące wokół bardzo istotnego dla tego obszaru badań zagadnienia relacji pomiędzy naturą a kulturą. Nie przypadkiem jako motto dla całego tomu przyjęto konkluzję wieńczącą słynny esej Natura a kultura (1913) autorstwa Jana Gwalberta Pawlikowskiego, mówiącą o tym, iż:„kultura wyszła z przyrody i nosiła długo na sobie jej cechy”. W związku z tym prace zebrane w niniejszym tomiedotyczą przede wszystkim różnorodnej aktywności twórczej, zainspirowanej pięknem górskiego krajobrazu, zmierzającej do jego utrwalenia w dziele sztuki, a tym samym nadania owemu krajobrazowi wielu znaczeń i wartości. Spora część wypowiedzi koncentruje się wokół zjawisk charakterystycznych dla pasma karpackiego, ale są wśród nich także i takie, które zostały poświęcone przyrodzie i kulturze alpejskiej oraz kaukaskiej.

Tom otwiera rozprawa prezentująca dzieje powstania i zniszczenia słynnej Panoramy Tatrzańskiej, która pod koniec XIX i na początku XX wieku miała odegrać bardzo ważną rolę w popularyzacji monumentalnego piękna Tatr. W kolejnych szkicach omówiono fenomen artystycznego, literackiego i naukowego życia w Zakopanem u schyłku XIX i w pierwszej połowie XX wieku. Podjęto także temat typowej dla tego okresu wymiany myśli w sferze inspiracji twórczych pomiędzy przyrodnikami i literatami, a także skomentowano niektóre aspekty stylu zakopiańskiego w architekturze. Przedstawiono również sposób prezentowania gór i obszarów górskich w znanej i popularnej w dwudziestoleciu międzywojennym serii Rudolfa Wegnera „Cuda Polski”, a także w wybranych dziewiętnastowiecznych i współczesnych powieściach polskich i litewskich. Zwrócono też uwagę na muzyczno-dźwiękowy fenomen przyrody karpackiej wyeksponowany w prozie Stanisława Vincenza, problematykę małych ojczyzn w poezji Jerzego Harasymowicza oraz sposób istnienia obrazu, legendy i folkloru Tatr w popularnej współcześnie formie limeryku. Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami oprócz szkiców i rozpraw tom został wzbogacony o noty, notatki i recenzje wybranych publikacji związanych z przyrodą i kulturą ziem górskich.

Dedykacja

Dedication

Ewa Grzęda, Wstęp

Ewa Grzęda, Introduction

Dział I. Rozprawy, studia, szkice

Franciszek Ziejka, Widziane z Miedzianego. O Panoramie Tatrzańskiej słów kilka

Teresa Jabłońska, Glossopteris, Turów Róg i Bungo — Tatry w twórczości Mieczysława Limanowskiego, Tadeusza Micińskiego i Stanisława Ignacego Witkiewicza

Zbigniew Moździerz, Willa Witkiewiczów w Zakopanem i jej znaczenie dla kultury polskiej

Szymon Makuch, Obraz Karpat w powieści Józefa Symeona Boguckiego Rodin, czyli duch na drodze pokuty

Jakub Żmidziński, Światowe granie — motyw wiatru. Pejzaż dźwiękowy Karpat Wschodnich w prozie Stanisława Vincenza

Adam Orłowski, Poezja pamięci — literacki dyskurs Jerzego Harasymowicza

Maria Tarnogórska, Tatry — wariant limeryczny

Katarzyna Tałuć, Góry w serii „Cuda Polski” Rudolfa Wegnera

Romuald Naruniec, „Lepsze od gór są tylko góry” (Włodzimierz Wysocki). Życie w cieniu gór w powieści Mykolasa Sluckisa Podróż w góry i z powrotem

Dział II. Noty i notatki

Paweł Radwan, Najdawniejsza ilustracja o tematyce wspinaczkowej

Agnieszka Kuniczuk-Trzcinowicz, W górach Kaukazu Wacława Sieroszewskiego

Ewa Grzęda, Konferencja Góry. Symbolika — znaczenia — wartości (9–11 maja 2013 r., Zakopane)

Dwa słowa o rocznicach przypadających w 2013 roku

Dział III. Recenzje

Stanisława Witkiewicza styl zakopiański, koncepcja, tekst i wybór ilustracji Teresa Jabłońska (Małgorzata Łoboz)

Michał Grabowski, Spisek Michała Chrościńskiego. „Opisanie Ciekawe Gór Tatrów” jako pierwszy przewodnik tatrzański, red. Jakub Z. Lichański (Stanisław Płaza)

Kuba Szpilka, Maciej Krupa, Piotr Mazik, Zakopiańczycy. W poszukiwaniu tożsamości; Maciej Krupa, Piotr Mazik, Kuba Szpilka, Ślady, szlaki, ścieżki. Pośród tatrzańskich i zakopiańskich wyobrażeń (Jacek Kolbuszewski)

Indeks nazwisk

Spis ilustracji