Monografia jest socjograficzną analizą roli Państwowej Straży Pożarnej jako grupy dyspozycyjnej paramilitarnego systemu bezpieczeństwa państwa, realizującej zadania zabezpieczania, obrony i ochrony przed zagrożeniami destabilizującymi ład społeczny. Socjologiczną charakterystykę fenomenu pożarnictwa zawodowego osadzono w socjokulturowych uwarunkowaniach kultury bezpieczeństwa rozwijanej w miarę postępu cywilizacyjnego. Zurbanizowane przestrzenie społeczne i antropogeniczne zawierają immanentne cechy (nie)bezpieczeństwa, dlatego w toku codziennej służby funkcjonariusze PSP odpierają reżim destrukcyjnych sił zagrożeń naturalnych, technogennych czy społecznych o podłożu konfliktogennym, przywracając funkcjonalność danego zakresu społecznego bądź chroniąc jego cenione przez wspólnotę dobra wspólne. Następuje to w procesach habitualizacji ratownictwa rozumianego jako instytucjonalne wzorce dyspozycyjnych działań realizowanych w sferze bezpieczeństwa publicznego.

Wstęp Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej
Wstęp
1. Socjologiczna eksploracja środowiska (nie)bezpieczeństwa
1.1. Wybrane orientacje teoretyczne
1.1.1. Realizm socjologiczny
1.1.2. Teoria krytyczna
1.1.3. Teoria aktora-sieci
1.1.4. Konstruktywizm
1.2. Subdyscypliny socjologiczne powiązane ze środowiskiem (nie)bezpieczeństwa
1.2.1. Socjologia ryzyka i niepewności
1.2.2. Socjologia katastrof i zarządzania kryzysowego
1.2.3. Socjologia bezpieczeństwa
1.2.4. Socjologia grup dyspozycyjnych
2. Uwarunkowania społeczno-kulturowe i organizacyjne pożarnictwa
2.1. Socjokulturowe uwarunkowania rozwoju kultury zabezpieczenia przed ogniem
2.2. Geneza pożarnictwa
2.3. Współczesna tożsamość zawodowych straży pożarnych w Polsce w zurbanizowanym krajobrazie społecznym
3. Założenia metodologiczne badań własnych
3.1. Określenie celów badawczych oraz przedmiotu badań
3.2. Tezy badawcze
3.3. Przyjęte metody i techniki badawcze
3.4. Dobór próby
4. Państwowa Straż Pożarna jako paramilitarna struktura w systemie bezpieczeństwa państwa w świetle badań własnych
4.1. Wybrane elementy morfologii zawodowego systemu pożarniczego
4.1.1. Weryfikacja schematu doboru próby z danymi statystycznymi populacji
4.1.2. Społeczno-demograficzne cechy funkcjonariuszy PSP
4.1.3. Uwarunkowania rodzinne badanych
4.2. Sfery aksjologiczna i kulturowa
4.3. Uwarunkowania służby w szeregach Państwowej Straży Pożarnej
4.3.1. Status zawodowy funkcjonariuszy PSP
4.3.2. Rekonstrukcja psychografii motywów skłaniających do podjęcia służby
4.3.3. Kapitał społeczny jako element wspomagający walkę z zagrożeniami
4.4. Zagrożenia zawodowe
4.4.1. Niepewność jako ramy interpretacyjne podejmowanych działań służbowych
4.4.2. Zagrożenia technogenne
4.4.3. Czynniki zagrażające bezpieczeństwu funkcjonariuszy PSP podczas akcji ratowniczych
4.5. Wzmacnianie kultury bezpieczeństwa
4.6. Dowodzenie jednostkami bojowymi oraz kierowanie akcjami ratowniczymi
4.7. Współdziałanie PSP z podmiotami podsystemów bezpieczeństwa
5. Habitualizacja ratownictwa — recepcja socjologiczna
Zakończenie
Bibliografia
Załącznik. Ankieta z badań głównych
Wykaz rysunków
Wykaz tabel